गीत लेख्नु मेरो लागि सिर्जना मात्र होइन, आत्माको स्पन्दन हो। मैले लेखेका हरेक गीत मेरा अनुभूति हुन् — कहिले मौन भावनाहरूको आवाज, कहिले मनको भित्री पीडा, कहिले समाजप्रतिको माया त कहिले सच्चाइप्रतिको आग्रह।
मेरो गीतहरूमा प्रेम छ — तर त्यो प्रेम केवल दुई हृदयबीचको सम्बन्धमा सीमित छैन, त्यो प्रेम मातृभूमिप्रतिको हो, मानवताप्रतिको हो, अस्तित्वप्रतिको हो। कहिलेकाहीँ ती गीतहरूले पीडा बोल्छन्, तर त्यो पीडामा पनि आशाको किरण लुकेको हुन्छ।
म मेरो गीतहरूलाई सन्देशवाहक मान्छु — ती सन्देशहरू कहिले मौन भएर पनि बोल्छन्। मेरा गीतहरूमा समयको चिन्ता हुन्छ, सामाजिक मूल्यहरूको चर्चा हुन्छ, र कहिलेकाहीँ आध्यात्मिक यात्राको झझल्को पनि पाइन्छ।
गीत लेख्दा म कवि हुँ, तर मनदेखि गायक पनि। शब्दहरूलाई जीवन दिन म तिनमा आत्मा भर्छु — त्यही आत्मा जसले शब्दलाई संवेदना बनाउँछ।
मेरो लेखन शैली सरल छ, सजिलो छ, तर भाव गहिरो राख्न खोजेको छु — जसले पाठक वा श्रोता सँगसँगै हिँडोस्, उनको मनको गहिराइ छुयोस्।
सारमा, गीतहरू सामाजिक जीवनका प्रतिबिम्ब हुन् — जस्तै बहुआयामिक, जस्तै खोजीशील, र सकारात्मक।किनकी समाज एउटा सकारात्मकताको विम्व पनि हो
स्कूलमा पढ्दा शुक्रवार नियमित रुपमा हुने कविता वादविवाद निबन्ध लगायतका अतिरिक्त क्रियाकलापहरुमा भाग लिने जांगरले मलाई लेखन कार्य तर्फ प्रेरित गरायो । विद्यालयका ती दिनहरुमा भविष्यमा कुनै साहित्यकार गीतकार कवि वा लेखक बनुलां भन्ने कुनै पूर्व निर्धारित उद्देश्य अनुसार लेख्ने कार्य गरिएको पनि थिएन ।
पछि कुनै घटना विशेषले गीत लेख्न थालियो । अलि पछि केही गीतहरु समेटेर सिरेटोले छुदै छुन्न नामक गीति संग्रह पनि तयार हुन पुग्यो । सिरेटोले छुदै छुन्न गीति संग्रहको सामाजिक सञ्जालव्दारा सार्वजनिकीकरण र यसका केही गीतहरुको स्वरांकन तथा भिडियो म्यूजिक सार्वजनिक भएपछि म गीतकारको अर्को पहिचानमा समेत रहन पाउनु मेरो लागि खुशीको कुरा हुन गएको छ ।गीतकारको यो भूमिकाले समाजका यावत घटना वा परिवेशलाई शव्द मार्फत आफ्ना रचनामा समावेश गर्ने दायित्व पनि थपिएको छ ।
आम मानिसहरु जस्तै सर्जकहरु पनि यही समाजका व्यक्ति हुन्। समाजमा हुने विभिन्न घटनाहरुवाट सर्जकहरु उत्ति नै प्रभावित भैरहेका हुन्छन। उनीहरुको लेखनको मूल श्रोतनै सामजिक परिवेश र सो परिवेश भित्रका पर्यावरणहरु हुन् ।लेखक कहिले पनि सामाजिक परिवेश र पृष्ठभूमिबाट बाहिर जानै सक्दैन । ती परिवेशहरुमा केही आकर्षकपना नयांपना सिर्जनशीलता र साजसज्जा थपेर पाठक श्रोता वा दर्शकको मन आकर्षित गर्ने क्षमता सर्जकहरुमा भने पक्कै हुन्छ ।
गीत वा कुनै रचना सामाजिक परिवेशलाई शव्दमा रुपान्तरण गर्ने कला मात्र होइन यसले सामजिक जीवनका पक्षलाई कल्पनाको आकर्षक आवरणमा प्रस्तुत गरिदिन्छ । गीतकारहरु कहिलेकाहीँ त्यो कथाको पात्र मै हुँ कि भन्ने अनुभूतिका साथ गीत सिर्जना गर्ने गर्दछन्।कथाको पात्रको रुपमा आफूलाई राखेर गीत वा कविता सिर्जना गरियो भने त्यो रचना बढी वास्तविकतामा आधारित हुन्छ ।
सर्जकहरु कुनै सिर्जनाका उत्पादनकर्ता मात्र होइनन् यिनीहरु सकारात्मक समाज निर्माणका सम्बाहकहरु पनि हुन् ।रचनाहरु जुनसुकै हुन् यिनले समाजमा सकारात्मक सन्देश प्रवाह गर्न सक्नु पर्दछ ।मैले लेख्ने गरेका प्रशासन तथा व्यवस्थापनका सयौ लेखहरुमा यो प्रवृत्तिलाई समाउने प्रयास गरेको छु ।यो धार मैले लेखेका गीतहरुमा पनि प्रतिवम्वित भैरेहेको पृष्ठपोषण पाठक, श्रोता र दर्शकबाट प्राप्त गर्ने गरेको छु। मैले लेखेको सिरेटोले छुदै छुन्न गीति संग्रहमा नविर्सने कथाको मीठो पाना तिमी, धर्तीकी अप्सरा, सिरेटोले छुदै छुन्न, हराभरा जीवन हाम्रो प्रेमको, मनको वेदना कुन चिठी लेखुं, तारा जूनको यो रातमा, प्रकृतिलाई मुटुमा सांच्ने कि, केही पाइला तिमी चाल, कथाको विसर्जन , कथाले जे माग्यो त्यो भोगिदिएं, खियाउं नग्रा यहि देशको खातिर सेवा, त्यो लजालु मुस्कानले तीर नहान, हांसोमा रहेछ कृतिम चास्नी, वासन्ती सुवास लिएर तिमी आउन, बादल लाग्यो त्यो डांडापारी खुल्ने हो कहिले, विर्सेर पनि नविर्सने त्यो असीम याद, आज फेरी प्रेमिल वर्षा वर्षायो, शायद जिन्दगी यस्तै रहस्यको जाल छ, विसाउं कि कथा अव यात्रा नै छैन, विर्सने पो कसरी परेली कुरिरहेछ, खुशीको बहार छायो, एक अञ्जुली मायाको उपहार छरिदेउ, अप्सरा भुलाउने लाली त्यो यौवन, बन्द पाना पुस्तकका एकान्तमा पल्टाउनु र जिन्दगीको यो पाठशालाले धेरै पढायो शीर्षकका गीतहरु समावेश छन् । अधिकांश गीतहरु यहि धारमा रहेका छन् ।
जसरी हर आमालाई आफ्ना सवै सन्तान सुन्दर र प्यारा लाग्छन् गीतकारलाई पनि आफूले लेखेका सवै गीतहरु आफूलाई मन पर्नु स्भाविकै हो । तथापी कहिलेकाही केही गीतहरु अलि बढी नै मन पर्ने गर्दछ ।यसमध्ये अलिकति हास्नु तिमी अलिकति म हांसुला, बादलुले ढाकेको त्यो घामको घुम्टो म खोलुंला वोल रहेको गीत लेखनकै क्रममा विशेष मन परको थियो । तर विविध कारणवस रेकर्डिंग हुने पहिलो सौभाग्य भने “एक अञ्जुली मायाको उपहार छरिदेउ, त्यो मुटु भित्रको सन्दुकको हीरा फोरिदेउ अबोध निश्चल त्यो नयनमा समाइदेउ, फूलैफूलको बाटिकामा प्रेमवर्षा गराइदेउ” ले पायो । यस गीतमा गायक आनन्द कार्कीको स्वर र वरिष्ठ संगीतकार किरण कडेलको सुमधुर संगीतले साथ पाएको थियो । मैले सुन्ने गरेको थिएं गीतकारको शव्द गायक र संगीतकारमा पुगेपछि उहांहरुको चाहना अनुसार र लयको माग बमोजिम परिवर्तन हुन्छ । धेरै गीतकारहरु यस पीडामा रहेको पनि पाइयो । तर मेरो गीतमा त्यस्तो भएन।उहाहरु दुवैले कुशल गायक र संगीतकारको अमिट छाप छोड्नु भयो । संगीतकार किरण कडेलको संगीत र आनन्द कार्कीको मनमोहक स्वरले मेरा हरेक शव्द र भावलाई पूर्ण न्याय गर्दै गीत तयार भयो । अलिकति हास्नु तिमी अलिकति म हांसुला, बादलुले ढाकेको त्यो घामको घुम्टो म खोलुंला बोलको गीतमा दोश्रो स्वरांकन र दोश्रो म्यूजिक भिडियो बन्यो । यसको गायन नेपाल आइडल बाट चर्चित प्रताप दास र नेपालकी अल्काइ याग्निकको नामवाट समेत परिचित अनु चौधरीको रह्यो भने संगीतकार डि वि लामा रहे ।
कुनै एक अवसरमा गायन, संगीत र अभिनय क्षेत्रमा नाम कमाउनु भएका मुरलीधर संग मेरो भेट भयो । मुरलीधर नेपाल आउदा जहिले पनि केही गीत गाएरै जाने गर्नुहुन्छ । यसपटक उहांले मरो शव्दमा समेत गीत गाउने चाहना गर्नु भयो । पूरै गीतिसंग्रह उहालाई थमाएं ।उहां त त्यहि नै मेरा गीत हेर्दै गुन्गुनाउन पो थाल्नु भयो । केही दिन भित्र मुरलीधरले दुइ तीन वटा गीतको डमि तयार गर्नु भयो ।डमीहरुसवै राम्रा थिए किनकी त्यसमा मुरलीधरको स्वर थियो। ती डमीहरुमध्ये मेरो विशेष अनुरोधमा सिरेटोले छुदै छुन्न वोलको गीत गाउने कुरा तय भयो । मेरो गीति संग्रहको नाम पनि यसै गीतवाट रहेकोले यो गीत मुरलीधर जस्तो लोकप्रिय संगीतकार र गायकले गाइदिनु पर्छ भन्ने मेरो भनाइमा उहां सहमत हुनुभयो । उक्त गीत साह्रै नै कर्णप्रिय बन्यो मुरलीधरले एउटा राम्रो संगीत र स्वर तयार गरिदिनु भयो । गीत सार्वजनिक भएपछि सकारात्मक प्रतिक्रियाहरु आउन थाले । गीतका सवै हरफहरु मध्ये “साहस त जुटाउंला खेर जान दिने छैन, तिम्रो जीवनको यात्रा नटुटोस कुनै दिन” भन्ने हरफमा धेरै जनाबाट तारिफ आयो ।
प्रताप दास र अनु चौधरीको स्वर तथा डि बि लामाको संगीतमा रहेको अलिकति हास्नु तिमी अलिकति म हांसुला, बादलुले ढाकेको त्यो घामको घुम्टो म खोलुंला बोलको गीत सकारात्मक भाव बोकेको र चुनौतीलाई स्वीकार्दै कर्मक्षेत्रमा लागिरहनु पर्ने वाक्यहरु गीतमा प्रयोग भएका थिए । यस गीतका थप केही वाक्यांशहरु यस्ता थिए “जिन्दगी त जिन्दगी नै हो बाधा अड्चन आइरहन्छन् ,चम्किरहने त्यो चन्द्रमालाई पनि ग्रहणले छोपिदिन्छन” , ” घामपानी हो जीवन पछ्याइरहन्छन सधै सधै, मूर्ति बन्न ढुंगाले पनि चोट सहन्छन धेरै धेरै” , “केही आंट बढाउ तिमी उत्साह म थपिदिउंला, केही पाइला तिमी चाल्नु जंघार म तरिदिउंला” , “सुखदुख हो जीवन घुमिरहन्छ सधै सधै, अध्यारोमा सूर्य पनि हराउंछ कहि कतै” । गीतको सफलता संगै यी हरफहरु धेरै चर्चित बने ।यी हरफहरुमा भिडियो, रिल र टिकटकहरु धेरै बने ।अहिले पनि सकारात्मक सोच सम्बन्धी अधिकांश कार्यक्रमहरुमा यो गीत खुवै बज्ने गरेको छ ।
मेरो शव्द, डि बी लामाको संगीत र समीक्षा अधिकारीको स्वर रहेको “डाँडापारी घाम डुव्यो तिमी किन आएनौ, चराहरु बास वसिसके तिमी अझै आएनौ” वोलको गीतमा पनि यस्ता केही सुखद अनुभूतिहरु रहन पुगे । गीतले एउटा विरह गाथा बोकेको थियो । तर यसका शव्द र हरफ हरुमा श्रोताबाट राम्रो पृष्ठपोषण प्राप्त हुन पुग्यो ।”मनभरिको वेदना यो कुन चिठीमा लेखुं , पुर्याइदिने हुलाकी म कतै छन् कि खोजुं” हरफले धेरै प्रशंसा पनि पायो । डि बि लामाको संगीतमा यो मनको चाहना बोलको गीत पनि स्वरांकन भैसकेको छ ।
मैले रचना गरेको एउटा गीतको शीर्षक जिन्दगीको पाठशालाले धेरै पढायो रहेको थियो। यो गीतले पनि सकारात्मक सोच र आशावादिताको सन्देश बोकेको थियो ।
गीतका तर यसलाई स्वरांकन गराउने उचित साइत जुटेको थिएन । एकदिन संगीतकार किर्ती न्यौपाने संग सहकार्यको अवसर जुट्यो यसै गीतमा । यो गीत पुरुष स्वरमा ल्याउने गरि हामी दुवै अघि वढेका थियौं । तर गीतको शव्द र भावले आनि छोइंग डोल्माबाट स्वरांकन गराउन उचित हुने निश्कर्षमा हामी पुग्यौं । आनि छोइंग पनि यसमा सहमत हुनु भयो र अन्तत गीत स्वरांकन भै सार्वजनिक भयो ।यस गीतको प्रशंसा धेरै क्षेत्रबाट आयो ।
यी एकाध प्रतिनिधिमूलक अनुभूतिहरुले गीत वा कुनै रचना सामाजिक परिवेशलाई शव्दमा रुपान्तरण गर्ने कला मात्र होइन यसले सामजिक जीवनका पक्षलाई कल्पनाको आकर्षक आवरणमा प्रस्तुत गरिदिने र गीतको भाव र निष्कर्ष सकारात्मक र आशावादी हुनु पर्ने र यस्ता सिर्जनाहरु तुलनात्मक रुपमा रुचाइने गर्दो रहेछ । यसर्थ सर्जकहरु पनि समाजको काल्पनिक दृष्यलाई सकारात्मकताको सन्देश प्रवाह गर्न सक्ने संवाहकहरु पनि हुन् । मेरा आगामी गीतका भाव र शव्द फरक हुन सक्लान तर हाल स्वरांकन भैसकेका केही पाइला तिमी चाल्नु जंघार म तारिदिउंला र जिन्दगीको पाठशालाले धेरै पढायो बोलका गीतहरुले एउटा सकारात्मकता र आशावादिताको सन्देश प्रवाह गर्न सके जस्तै यहि धारलाई समाउने उत्प्रेरणा पनि मिलेको छ ।
म गीत लेख्छु किनकि म मौन रहन सक्दिन। मेरो भित्र जे बोल्दछ — त्यो शब्दको रूपमा आउँछ, धुनमा बग्दछ, अनि गीत बन्छ। म रोएको बेला पनि गीत लेख्छु, हाँसेको बेला पनि। मेरो लागि गीत लेख्नु चाहिँ म आफैंलाई चिन्नु हो — म को हुँ, के अनुभव गरिरहेको छु, र यो समाजलाई के भन्न चाहन्छु भन्ने कुरा प्रकट गर्नु हो।
गीत मेरो आत्माको प्रतिबिम्ब हो। कहिले लाग्छ, गीत नलेखेको भए मनभित्र धेरै कुरा थिचिन्थे, र म आफैं कुहिन्थेँ। गीत लेखेर म आफैंलाई बाँच्न दिन्छु — अनि अरूलाई पनि महसुस गराउने कोशिस गर्छु कि “तिमी एक्ला होइनौ, म पनि यही महसुस गर्छु।”
मलाई लाग्छ, गीतकार भनेको संवेदनशील आत्मा हो, जसले समयको स्पन्दन सुन्छ, जनताको सास भित्रको आवाज बुझ्छ। मलाई थाहा छ — शब्द बलवान छन्। तिनीहरूले बनाउँछन्, भत्काउँछन्, जोड्छन्, टुटाउँछन्। त्यसैले म शब्दको उपयोग गर्दा धेरै जिम्मेवारीपूर्वक प्रयोग गर्न खोज्छु।गीतमा मैले भोगेको पीडा पनि राख्छु, तर त्यो पीडाले अरूलाई सान्त्वना देओस् भन्ने चाहन्छु। गीतमा मैले देखेको सपना पनि हाल्छु, ताकि त्यो सपना अरूले पनि देख्न सकून्।
गीत लेख्ने मानिसको दायित्व केवल मनोरञ्जन दिनु होइन — चेतना जगाउनु पनि हो। गीतले कसैको मन छुने मात्रै होइन, उसको जीवनलाई टेवा दिन सक्नुपर्छ। गीतकार भएको नाताले समाजप्रति उत्तरदायी हुन सक्नुपर्छ — शब्दको माध्यमबाट आशा बाँड्नुपर्छ, माया फैलाउनुपर्छ, अनि सत्य पनि भन्न सक्नुपर्छ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
तपाईको प्रतिक्रिया
