२१औँ शताब्दीको यो युगमा पनि नेपालले ठूलो सम्भावना र चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ। देशको जनसङ्ख्याको ठूलो हिस्सा युवाहरूले ओगटेका छन्, जसमा ऊर्जा, जोश र परिवर्तनको सम्भावना लुकेको छ। तर, दुखद् कुरा, आज पनि धेरै युवाहरू नेताहरूको झोले बन्ने प्रवृत्तिमा फसेका छन्। यो प्रवृत्तिले युवाहरूलाई स्वतन्त्र सोच र नेतृत्व विकासबाट टाढा राख्दैछ। नेपाललाई सन् २०३० भित्र सुशासन, सामाजिक न्याय र समृद्धिको मार्गमा डो¥याउन युवा पुस्ताले एकजुट भएर शक्तिशाली सङ्घर्ष गर्नुपर्छ। यसका लागि युवा नेतृत्व पहुँच, जिम्मेवारी र जवाफदेही बन्नु अनिवार्य छ।
युवाहरू किन नेताहरूको झोले बन्छन्? आजको समयमा पनि धेरै युवाहरू नेताहरूको झोले बन्नुका पछाडि विभिन्न कारणहरू छन्। पहिलो, आर्थिक असुरक्षा र बेरोजगारीले युवाहरूलाई नेताहरूको आडमा सानातिना अवसर खोज्न बाध्य बनाउँछ। दोस्रो, शिक्षा प्रणालीले स्वतन्त्र चिन्तन र नेतृत्व विकासलाई प्रोत्साहन गर्न सकिरहेको छैन। तेस्रो, राजनीतिक दलहरूले युवाहरूलाई केवल भोट बैंक र कार्यकर्ताको रूपमा प्रयोग गर्छन्, तर उनीहरूलाई नेतृत्वको अवसर दिँदैनन्। यस्तो अवस्थामा युवाहरू नेताहरूको पछाडि लाग्न बाध्य हुन्छन्, जसले उनीहरूको सम्भावनालाई सीमित पार्छ। अब पनि युवाहरु एकजुट भएर युवाहरुको नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गर्न अग्रसर हुने होइन भने नेपाल अझ २० बर्ष पछाडी धकेलिने छ। त्यसैले अब नेताहरुको झोले होइन, देश बनाउन तिर देशको झोले बन्न तयार हुनु पर्छ।
युवा नेतृत्वको आवश्यकता
नेपालमा सुशासन, सामाजिक न्याय र समृद्धि हासिल गर्न युवा नेतृत्व अपरिहार्य छ। युवाहरूमा नयाँ सोच, प्रविधिको ज्ञान र परिवर्तनप्रतिको उत्साह हुन्छ। सन् २०३० सम्ममा नेपाललाई समृद्ध बनाउन युवाहरूले निम्न क्षेत्रमा नेतृत्व लिनुपर्छ । सुशासनको आधार पारदर्शिता, जवाफदेहीपन र भ्रष्टाचारमुक्त प्रशासन हो। युवा नेतृत्वले यी मूल्यहरूलाई आत्मसात् गर्दै नीति निर्माणमा सक्रिय भूमिका खेल्नुपर्छ। नेपालमा जातजाति, लिङ्ग, क्षेत्र र वर्गका आधारमा हुने विभेदलाई अन्त्य गर्न युवाहरूले सामाजिक न्यायको वकालत गर्नुपर्छ। समावेशी नीति र कार्यक्रमहरू मार्फत सबै समुदायलाई समान अवसर प्रदान गर्नुपर्छ। आर्थिक विकास र रोजगारी सिर्जनाका लागि युवाहरूले उद्यमशीलता, नवप्रवर्तन र प्रविधिको उपयोग गर्नुपर्छ। कृषि, पर्यटन र सूचना प्रविधिजस्ता क्षेत्रमा युवा नेतृत्वले ठूलो परिवर्तन ल्याउन सक्छ।
एकजुट युवा सङ्घर्षको आवश्यकता
नेपालमा युवा पुस्ताले एकजुट भएर सङ्घर्ष गर्नुपर्ने समय आएको छ। व्यक्तिगत स्वार्थ र नेताहरूको झोले बन्ने प्रवृत्तिलाई त्यागेर युवाहरूले सामूहिक लक्ष्यका लागि काम गर्नुपर्छ। यसका लागि निम्न कदमहरू चाल्न सकिन्छ । युवाहरूलाई आफ्नो अधिकार, कर्तव्य र सम्भावनाबारे सचेत गराउन शिक्षा र तालिमको आवश्यकता छ। स्वतन्त्र चिन्तन र नेतृत्व विकासमा जोड दिनुपर्छ। युवाहरूले आफ्ना मुद्दाहरूलाई उठाउन सङ्गठन र सञ्जाल बनाउनुपर्छ। सामाजिक सञ्जाल र प्रविधिको उपयोग गरी देशव्यापी आन्दोलन चलाउन सकिन्छ। राजनीतिक सहभागिताले युवाहरू राजनीतिमा सक्रिय सहभागिता जनाएर नीति निर्माणमा प्रभाव पार्नुपर्छ। पुराना नेताहरूको पकड तोड्न युवा नेतृत्वले साहसिक कदम चाल्नुपर्छ।
युवा नेतृत्वको पहुँच, जिम्मेवारी र जवाफदेहीपन
युवा नेतृत्वले प्रभावकारी हुनका लागि पहुँच, जिम्मेवारी र जवाफदेही बन्नु जरुरी छ। युवाहरूलाई नीति निर्माण, अवसर र स्रोतसाधनमा पहुँच सुनिश्चित गर्नुपर्छ। सरकार र निजी क्षेत्रले युवाहरूलाई नेतृत्व विकासका लागि अवसर प्रदान गर्नुपर्छ। जिम्मेवारीले नेतृत्वमा पुगेका युवाहरूले देश र जनताप्रति जिम्मेवार हुनुपर्छ। उनीहरूले व्यक्तिगत स्वार्थभन्दा माथि उठेर समाजको हितमा काम गर्नुपर्छ। जवाफदेहीपनले युवा नेतृत्वमा आफ्ना निर्णय र कार्यहरूको जवाफदेही लिनुपर्छ। पारदर्शी र नैतिक नेतृत्वले मात्र जनताको विश्वास जित्न सकिन्छ।
नेपाललाई सन् २०३० सम्ममा सुशासन, सामाजिक न्याय र समृद्धिको मार्गमा डो¥याउन युवा पुस्ताको एकजुट सङ्घर्ष र नेतृत्व आवश्यक छ। नेताहरूको झोले बन्ने प्रवृत्तिलाई त्यागेर युवाहरूले स्वतन्त्र, सशक्त र जवाफदेही नेतृत्वको विकास गर्नुपर्छ। यो जिम्मेवारी केवल युवाहरूको मात्र नभई समग्र समाजको हो। यदि युवाहरूले आज सङ्घर्षको बाटो रोजे भने भोलिको नेपाल समृद्ध, न्यायपूर्ण र सुशासित हुनेछ। आउनुहोस्, युवा पुस्ता एकजुट भएर यो परिवर्तनको नेतृत्व गरौँ!
– लेखक तथा विचारक युवा नेता ओम यादव (मनिष) समाजवादी युवा संघ, नेपाल
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
तपाईको प्रतिक्रिया
