— राष्ट्र बैंकले पाँच चरणमा कार्यान्वयन गर्ने योजना सहित सीबीडीसी विकास अघि बढायो
काठमाडौं — नेपालको आर्थिक तथा डिजिटल वित्त प्रणालीमा ऐतिहासिक परिवर्तनको संकेत गर्दै नेपाल राष्ट्र बैंक (NRB) ले केन्द्रीय बैंक डिजिटल मुद्रा (CBDC) को प्रोटोटाइप विकास गरेको घोषणा गरेको छ। राष्ट्र बैंकले BIS Innovation Hub, हङकङ सेन्टरको “Project Aurum” को कोड बेस प्रयोग गरी होलसेल सीबीडीसीको प्रारम्भिक नमुना तयार गरेको हो।
२०२६ सम्म पाइलट परीक्षणको लक्ष्य
नेपाल राष्ट्र बैंकले आगामी दुई वर्षभित्र, अर्थात् २०२६ सम्म सीबीडीसीको पाइलट परीक्षण सुरु गर्ने लक्ष्य सार्वजनिक गरेको छ। राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको पछिल्लो प्रतिवेदनमा विगत पाँच वर्षको प्रगति र आगामी रणनीतिक योजना समेटिएको छ, जसमा सीबीडसीको परीक्षणसम्बन्धी पहल उल्लेखनीय छ।
विद्युतीय मुद्रा महाशाखा गठन
सीबीडीसीको विकासका लागि केन्द्रीय बैंक अन्तर्गत “विद्युतीय मुद्रा महाशाखा” गठन गरिएको छ, जुन भुक्तानी प्रणाली विभाग अन्तर्गत रहनेछ। महाशाखाको नेतृत्व निर्देशक तहका अधिकारीले गर्नेछन् र प्रविधिमा दक्ष जनशक्ति खटाइसकिएको छ।
CBDC विकासको पाँच चरणीय प्रक्रिया
१. डिजाइन र आवश्यकता विश्लेषण:
- रिटेल, होलसेल वा सीमापार भुक्तानीका लागि उपयुक्त प्रयोग क्षेत्रको पहिचान।
- नीति निर्माण, नियमन तथा प्राविधिक संरचना डिजाइन।
२. Proof of Concept (PoC):
- परिकल्पना परीक्षण, मोडलिङ र प्रारम्भिक परीक्षण।
३. प्रोटोटाइप विकास:
- Project Aurum को कोड बेस प्रयोग गरी होलसेल सीबीडीसीको नमुना तयार।
४. पाइलट परीक्षण:
- प्रयोगकर्ताहरूसँग सीमित स्तरमा वास्तविक वातावरणमा परीक्षण।
५. व्यापक कार्यान्वयन:
- परीक्षणपछि मूल्यांकन गरी पूर्ण रूपमा डिजिटल मुद्रा सञ्चालनमा ल्याउने तयारी।
अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्य र अनुसन्धान
- IMF (अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष) बाट प्राविधिक परामर्श प्राप्त।
- BIS Innovation Hub (हङकङ) सँग नन-डिस्क्लोजर एग्रिमेन्ट (NDA) मा हस्ताक्षर।
- त्रैमासिक Observer Meeting (OM) मा राष्ट्र बैंकको सहभागिता।
- ४९ राष्ट्रहरूको अनुभव समेटिएको अध्ययन: “Exploring the Global CBDC Landscape: Comparative Study of Selected National Initiatives”।
- SAARCFINANCE Collaborative Study अन्तर्गत ‘Prospects of Central Bank Digital Currency in the SAARC Region’ विषयमा अध्ययन सम्पन्न।
सारांशमा
नेपाल राष्ट्र बैंकको यो कदमले देशको डिजिटल भुक्तानी प्रणालीमा आमूल परिवर्तन ल्याउने विश्वास गरिएको छ। डिजिटल मुद्रा को परिचालनले वित्तीय पहुँच, पारदर्शिता, तथा भुक्तानी प्रक्रियामा सहजता ल्याउने अपेक्षा गरिएको छ। अब, नेपाल पनि विश्व डिजिटल अर्थतन्त्रको प्रतिस्पर्धामा अग्रसर हुँदैछ।
यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
तपाईको प्रतिक्रिया
